Nierówna długość kończyn

Nierówna długość kończyn jest często przyczyną utykania u dzieci i młodzieży, która nieleczona daje konsekwencje w życiu dorosłym. W znacznej większości przyczyną nierówności jest skrócenie jednej kończyny, a rzadziej występuje wydłużenie kończyny. 
Nieleczona nierówność kończyn może powodować trwałe konsekwencje, m.in. utrwalone ustawienie końskie w stopie, koślawość stopy, koślawość kolana, podwichnięcie i zwyrodnienie stawu biodrowego, zapalenie kaletki w okolicy krętarza większego czy skrzywienie boczne kręgosłupa. U pacjentów funkcjonujących długotrwale z nierównymi kończynami dolnymi wytworzą się mechanizmy kompensujące, w zależności od wielkości skrócenia, jednak w dłuższej perspektywie mogą one powodować nie tylko obniżoną wydajność chodu, ale też przewlekłe dolegliwości bólowe. 

WYDŁUŻENIE UDA Z UŻYCIEM GWOŹDZIA PRECICE W HIPOCHONDROPLAZJI

DWUPOZIOMOWE WYDŁUŻANIE GOLENI Z KOREKCJĄ DEFORMACJI Z UŻYCIEM APARATU TSF W DYSPLAZJI WIELONASADOWEJ

WYDŁUŻANIE UDA Z UŻYCIEM GWOŹDZIA PRECICE W HIPOPLAZJI UDA

W zależności od wielkości nierówności stosuje się różne metody leczenia. Niewielkie skrócenia do 2 cm wymagają stosowania wyłącznie wkładki wyrównującej, zwłaszcza w okresie wzrastania. Skrócenia większe, w zakresie 2 do 5 cm, mogą być leczone zarówno poprzez wydłużanie krótszej kończyny, jak i skrócenie kończyny dłuższej (u osób z zakończonym wzrostem najczęściej poprzez skrócenie kości udowej, a u dzieci i młodzieży z potencjałem wzrostu- poprzez zablokowanie chrząstek wzrostowych). Nierówności > 5 cm wymagają standardowo wydłużania kończyny, lub w przypadku bardzo dużych skróceń - połączenia różnych metod. Decyzję o sposobie leczenia podejmuję zawsze po rozmowie z pacjentem (i/lub z jego rodzicami w zależności od wieku) i w zależności od wielu czynników, w tym: współistniejących deformacji, chorób towarzyszących, czy preferencji pacjenta.

Wydłużanie kończyny odbywa się zarówno z wykorzystaniem stabilizatorów zewnętrznych, jak i gwoździ śródszpikowych.
Za użyciem stabilizatorów zewnętrznych przemawia młody wiek i obecność aktywnych chrząstek wzrostowych, a także współistnienie znaczących i wielopłaszczyznowych deformacji, których ostra korekcja w momencie zakładania gwoździa nie będzie możliwa.

Z kolei w pozostałych przypadkach, zwłaszcza u pacjentów z prostymi deformacjami lub wyłącznie ze skróceniem istnieją warunki do wydłużania kości z użyciem gwoździa śródszpikowego PRECICE/FITBONE. Gwóźdź taki stosuję w kości udowej od 10-go roku życia, a w przypadku piszczeli - od 14 r.ż. 

Gwóźdź śródszpikowy wprowadza się do kości  i blokuje z użyciem kilku małych nacięć. Tuż przed wprowadzeniem gwoździa , po przygotowaniu dla niego kanału w środku kości (kanału śródszpikowego), dokonuje się osteotomii kości przy kontroli rotacyjnej odłamów kości. Następnie gwóźdź wprowadzany jest do kości i blokowany. Po tym etapie należy sprawdzić, czy gwóźdź działa prawidłowo w wydłużanej kości (poprzez ocenę pod kontrolą RTG-TV kontrolowanego minimalnego wydłużenia). Gwóźdź PRECICE wyposażany jest w silnik napędzany polem magnetycznym, z kolei gwóźdź FITBONE działa z wykorzystaniem bodźca elektrycznego, który przepływa od nadajnika do połączonego przewodem z gwoździem a schowanego pod skórą nadajnika. Niezależnie od zaznaczonego gwoździa, w miejsce zaznaczone na skórze należy odpowiednio przyłożyć zewnętrzny sterownik tak, aby gwóźdź mógł wraz z kością wydłużać się. 

Proces wydłużania rozpoczynamy średnio około siedem dni po operacji i wydłużamy kończynę tempem 0.75 mm - 1mm/ dobę. W tym okresie pacjent z gwoździem do wydłużania nie może w pełni obciążać wydłużanej kończyny (dozwolone jest obciążanie do 20 kg). Po zakończeniu procesu wydłużania stopniowo pozwalam pacjentowi na większe obciążanie kończyny wraz z przebudowującą i wzmacniającą się nową kością, której powstawanie kontroluję z pomocą zdjęć RTG i badania USG regeneratu kostnego. W ciągu kilku miesięcy pacjent wraca do pełnej sprawności. Gwóźdź usuwany jest około roku po osiągnięciu pełnej przebudowy regeneratu. 

Stabilizator zewnętrzny zakłada się na kości z pomocą specjalnych drutów i grotowkrętów. Implanty mocujące utrzymują stabilizator w miejscu w stosunku do kości. Istnieją różne formy stabilizatorów zakładanych na kończyny - mogą być to aparaty monolateralne typu LRS/MRS, aparaty pierścieniowe Ilizarowa, czy nowoczesne aparaty przestrzenne typu ramą Taylora (TSF). Po założeniu aparatu, dokonuje się przecięcia kości.

Proces wydłużania rozpoczynamy średnio około siedem dni po operacji i wydłużamy kończynę tempem 0.75 mm - 1mm/ dobę. W przypadku ram przestrzennych TSF pacjent otrzymuje specjalną rozpiskę wg której dokonuje zmian na tzw. wspornikach (ang. struts) według otrzymanego programu. W okresie wydłużania pacjenci zachęcani są do pełnego obciążania kończyny, zaraz po operacji. Po zakończeniu przebudowy kości, potwierdzonym w obrazie RTG i USG, podejmujemy decyzje o usunięciu aparatu. 

Niezależenie od stosowanej metody (gwoździe śródszpikowe/stabilizatory zewnętrzne) konieczna jest intensywna rehabilitacja utrzymująca dobre zakresy ruchu w stawach towarzyszących wydłużanej kości, a także wzmacniająca mięśnie działające na te stawy. Jest to klucz do przeprowadzenia pacjenta bezpiecznie przez proces wydłużania kości.